Vandaag zou ze 102 geworden zijn, mijn oma. Ik beschouwde haar als een tweede moeder, die er voor me was als mijn moeder er even niet voor me kon zijn. Vroeger kwamen mijn broer en ik er graag en veel. We fietsten er in mijn herinneringen al heen zodra we konden fietsen. Eerst met onze moeder. Ze duwde ons om en om voort tot we er waren. En wat later, ik denk al vanaf een jaar of zes, zeven, fietsten we er met z’n tweeën heen. Zo’n zeven kilometer met onze kleine beentjes.

De route voerde langs de meubelboulevard, autoshowrooms, het ziekenhuis, de drukke weg langs de begraafplaats en het spoor, over de grote brug langs de veevoerfabriek, de veemarkt en dan, dan waren we er bijna. Gingen we op onze pedalen staan om met al onze kracht een wedstrijdje te doen wie er het eerste was. Ik begon altijd te snel en moest dan de laatste meters uit m’n tenen halen om mijn broer bij te blijven. Want steevast won hij, maar nooit ruim. Zodra we onze fietsen in de tuin zetten, hoorden we m’n oma in de gang een telefoontje plegen: “Ze zijn er!” en dan plofte ik neer op het gras of op een stoel om weer op adem te komen en kwam oma aan met wat te drinken en lekkers.

Het was er altijd gezellig. Vaak kregen we soep, want oma had altijd soep. Mijn favoriet was tomatensoep, die niemand zo lekker kon maken als zij. Daarna gingen we spelletjes doen. Duizenden (kaartspelletje), Rummikub of Domino. Al speelden we verreweg het meest kaart. En opa deed meestal ook mee. Want ja, ook opa was er bijna altijd. En als hij er niet was, kwam hij tijdens ons bezoek aanfietsen. Dan was hij op z’n landje geweest, kwam terug van een struintocht of van z’n wekelijkse fietstocht langs de diverse supermarkten in de wijde omgeving waar hij op aanbiedingenjacht was geweest.

Na het kaarten hielpen we oma en opa graag met klusjes. Zoals bonen rengen* in de tuin. Heel veel bonen. De oogst van opa’s landje. Elke gerengde boon ging in een wasmand water. Als klein meisje liet ik ze er graag in rondkolken. Vervolgens ging de grote hoeveelheid oogst via een standaardvolgorde door oma’s keuken als ware het een fabriekskeuken. De grote pan ging op het vuur en zodra het water kookte gingen de bonen erin. Even maar om vervolgens in een emmer water af te koelen en dan mochten wij ze wegen en in zakjes doen. Tientallen zakjes. 500 gram per stuk. Ik weet nog hoe lekker die geblancheerde bonen smaakten en hoeveel mijn broer en ik er dan ondertussen van snoepten. Zodra wij de bonen in zakjes hadden gedaan, bracht opa ze naar de vriezer in het kleine schuurtje. Een machtig mooi proces vond ik dat.

‘Zuinigheid met vlijt bouwt huizen als kastelen’

Oma

Oma maakte ook elke zomer jam. Dan had opa op de markt een aantal kratten aardbeien op de kop getikt voor een mooi prijsje en toverde oma ze om tot een heerlijke, zoete, dunne jam. En één zomer maakten opa en oma dekbedden. In mijn beleving voor de hele familie. Ik kreeg er in elk geval één en mijn ouders en mijn broer ook. Ik weet nog hoe we toen in de tuin zaten om de wol van de schapen van Ome Tien en Tante Miet om te toveren tot dekbedden. Alles rook naar schaap en het was een enorme klus. Grote vuilniszakken vol wol lagen rondom ons. We kamden de plukken wol tot ze fijn genoeg waren om verwerkt te worden. Jarenlang heb ik onder dat zelfgemaakte dekbed geslapen. En volgens mij hebben mijn ouders ze nog steeds.

Ik hield van mijn oma. En van mijn opa. Van hun gebed voor en na elke maaltijd, van de logeerpartijen daar, de zachtgekookte eitjes, de dropjes uit de tweede la, de kwatta (chocola) uit het witte schaaltje in de servieskast en van mijn oma’s liefde voor ‘Ons lief vrouwke’. Maria, aan wie ze schietgebedjes richtte, aan wie ze om bescherming vroeg voor haar en haar dierbaren. Want oma was erg gelovig. Al had ik het idee dat Maria veel belangrijker voor haar was dan ‘Onze lieve heer’ en Jezus.

De wijsheden die oma me tijdens mijn jeugd heeft bijgebracht, neem ik met mij mee. Net als haar woorden. ‘Zuinigheid met vlijt bouwt huizen als kastelen’ was een gevleugelde uitspraak van haar. Net als ‘Veel geven en weinig nemen’ wat volgens mij ook haar lijfspreuk was. En veel geven deed ze. Niet alleen liefde. Maar ook de dingen die ze met liefde had ingemaakt, verwerkt of gemaakt: jam, bonen of overheerlijke soep.

*Zo noemen ze dat in mijn familie. Geen idee hoe anderen het noemen, maar het is puntjes van de bonen snijden.